De manier waarop we over onszelf denken kan heel bepalend zijn voor hoe succesvol we zijn. Als je denkt dat intelligentie vaststaat, in hoeverre daag je jezelf dan nog op intellectueel niveau uit? Als je denkt dat je atletisch vermogen bij je geboorte al bepaald is, ga je dan sportieve uitdagingen aan? Als je denkt dat jouw persoonlijkheid een statisch construct is, in hoeverre probeer je jezelf dan nog te ontwikkelen?
Twee Mindsets
Volgens professor Carol S. Dweck is het antwoord op bovenstaande vragen: nauwelijks en nee. Zij legt uit dat er verschillende mindsets zijn. Een waarin we veelal geloven dat onze mogelijkheden vast staan– een IQ test zegt iets over hoe slim we ons hele leven zullen zijn en alleen mensen met aangeboren talent kunnen topsporter worden (Fixed mindset). En een ander waarin we meer geloven in ontwikkeling van onze eigenschappen en talenten – door middel van inzet kunnen we onze intelligentie en sportiviteit beïnvloeden (Growth mindset). Als je de growth mindset hanteert, zal je jezelf meer ontwikkelen en kan je beter omgaan met tegenslagen. Dit zijn immers momentopnames en ze zeggen niets definitiefs over wie jij bent als persoon. Geloven in ontwikkeling is jezelf de kans geven om beter te worden in iets waar jij graag beter in wilt worden.
Realistisch gezien kunnen we niet veronderstellen dat iedereen blanco geboren wordt en precies hetzelfde in het leven kan bereiken, onze genetische opmaak is niet hetzelfde en ook onze omstandigheden waarin we opgroeien en ons ontwikkelen zijn verschillend. Maar in hoeverre we ons ware potentieel* bereiken, hangt af van in hoeverre we bereid zijn om te blijven groeien – om ons in te zetten voor ontwikkeling, te oefenen, te oefenen en nog eens te oefenen.
*Ons ware potentieel klinkt haast als iets wat bij de fixed mindset hoort en tot op zeker hoogte is dat misschien ook wel zo. De boodschap van dit ware potentieel is echter wel anders en gaat eigenlijk vooral over dat we ons te snel neerleggen bij hoe dingen nu zijn. Er is vaak nog veel meer ruimte voor ontwikkeling dan dat we zelf beseffen. Het is goed om te bedenken dat professoren en topsporters niet van de een op de andere dag op die positie gekomen zijn. Hier is veel hard werk aan vooraf gegaan op veel meer fronten dan dat we ons kunnen voorstellen. Daarna – om hun positie te behouden – werken zij hard om hier te blijven en eventueel nog vooruit te gaan. Er is een verschil in perspectief: Een professor is een professor omdat hij of zij heel slim geboren is OF een professor is een professor omdat hij of zij ontzettend veel tijd heeft gestoken in zijn of haar eigen ontwikkeling. Merkt u het verschil? Welk perspectief leidt volgens u tot meer optimisme?
Mindsets op de middelbare school
Wat betekenen deze mindsets voor jongeren op de middelbare school – uw kind(eren) of leerlingen? Best veel eigenlijk. De manier waarop ze denken over hun talenten of over hun schoolcarrière kan heel bepalend zijn voor hun prestaties maar ook voor hun gevoelens. Omgaan met slechte cijfers, moeilijke vriendschappen of pesten kan moeilijk zijn voor jongeren met een fixed mindset en zelfs leiden tot een negatief zelfbeeld. Het hanteren van een growth mindset zorgt er andersom juist voor dat jongeren betere schoolcijfers halen en tegenslagen wat makkelijker kunnen relativeren.
Niet alleen gaat de growth/fixed mindset over talenten, ook gaat het over persoonlijkheid. Jongeren met een fixed mindset geloven meer in dat het vaststaat wie je bent op school. Ben je een pester? Dan zal je er altijd een blijven. Ben je slachtoffer? Dan is dat wie je bent en blijft. Ook dit perspectief kan vrij bepalend zijn. Als je slachtoffer bent van pesten en je gelooft dat dat nooit zal veranderen en je altijd een slachtoffer zal blijven – wat je ook doet – wat doet dat met je gemoedstoestand? In hoeverre ben je dan optimistisch over dat je situatie kan verbeteren? Ook vanuit het perspectief van de pester is een growth mindset beter; je kan veranderen en jezelf ontwikkelen. Pesten definieert niet wie jij bent en wat jij moet doen.
Van fixed naar growth!
Het aanleren en/of stimuleren van een growth mindset kan jongeren (en volwassenen) veel brengen. Het is goed om te bedenken dat mindsets niet altijd zwart/ wit zijn, je kan er ook tussenin zitten. Daarnaast kan het ook zijn dat je op bepaalde gebieden meer gelooft in je ontwikkelmogelijkheden en op andere gebieden denkt dat dingen meer vast staan. Het is niet een construct dat per definitie bij de een wel aanwezig is en bij de ander niet, je moet altijd denken in gradaties. Maar er zijn zeker manieren om de growth mindset te stimuleren – helemaal, een beetje meer dan je al hebt of op een specifiek gebied.
Zo zijn er speciale interventies voor op scholen maar ook makkelijkere oefeningen die u thuis kan doen. Daarnaast is het besef en het overbrengen van informatie op uw kind of leerling al een goede eerste stap. Mocht u op zoek zijn naar concrete tips (voor uzelf of voor uw kind/ leerling) kijk dan eens in onderstaand boek of lees onderstaande studies eens door!
Waarom is dit belangrijk voor Project INFLUENCE?
In hoeverre jongeren geloven dat bepaalde eigenschappen en situaties vaststaan is van groot belang voor Project INFLUENCE. Hoe kunnen wij – samen met jongeren – werken aan verandering op middelbare scholen, als zij zelf in de veronderstelling zijn dat er geen verandering mogelijk is? Daarnaast hopen we jongeren te leren om beter om te gaan met tegenslagen en een positief zelfbeeld te ontwikkelen. Om deze redenen werken we in Project INFLUENCE ook met mindset oefeningen om de growth mindset te stimuleren!
Meer informatie?
- Dweck, C. (2012). Mindset: Changing the way you think to fulfil your potential. Hachette UK. (ook verkrijgbaar in het Nederlands: Mindset, verander je manier van denken om je doelen te behalen)
- Rattan, A., Savani, K., Chugh, D., & Dweck, C. S. (2015). Leveraging mindsets to promote academic achievement: Policy recommendations. Perspectives on Psychological Science, 10(6), 721-726. doi:10.1177/1745691615599383
- Yeager, D. S., & Dweck, C. S. (2012). Mindsets that promote resilience: When students believe that personal characteristics can be developed. Educational psychologist, 47(4), 302-314. doi:10.1080/00461520.2012.7228
- Yeager, D. S., Romero, C., Paunesku, D., Hulleman, C. S., Schneider, B., Hinojosa, C., … & Trott, J. (2016). Using design thinking to improve psychological interventions: The case of the growth mindset during the transition to high school. Journal of educational psychology, 108(3), 374. doi:10.1037/edu0000098
